Dowództwo Operacji Cybernetycznych Stanów Zjednoczonych

(U.S. Cyber Command, USCYBERCOM) rozpoczęło swoją działalność w 2009 r. Celem jego utworzenia była przede wszystkim chęć obrony sieci wojskowych przed zagrożeniami płynącymi z cyberataków. Siedziba jednostki znajduje się w Fort Meade w stanie Maryland przy wywiadowczej Agencji Bezpieczeństwa Narodowego (National Security Agency, NSA). W połowie 2017 r. podjęto decyzje o jego unifikacji, powołując niezależne dowództwo bojowe jako komendę funkcjonalną. Ustanowione 4 maja 2018 r. USCYBERCOM stało się 10. Narodowym Dowództwem Bojowym (ang. unified combatant command). Pierwszym dowódcą USCYBERCOM był gen. K.B. Alexander, a następnie – do 2014 r. – ltgen. J.M. Davis. Od kwietnia 2014 r. do maja 2018 r. dowódcą był adm. M.S. Rogers, a obecnie jest nim generał armii USA, dyrektor NSA i szef Centralnej Służby Bezpieczeństwa (Central Security Service, CSS), P.M. Nakasone.

USCYBERCOM prowadzi działalność na podstawie Strategii Cybernetycznej Departamentu Obrony z 2018 r. (Department of Defense Cyber Strategy 2018), a także Narodowej Strategii Cybernetycznej 2018 r. (National Cyber Strategy 2018) i celów opublikowanych w dokumencie wizyjnym z kwietnia 2018 r. (Vision Document as of April 2018).

Historyczne uwarunkowania powstania dowództwa nawiązują do postępu technologicznego oraz działalności hakerów w świecie cybernetycznym. Już w 1972 r. naukowcy i specjaliści współpracujący z Departamentem Obrony USA (U.S. Department of Defense, DoD) dostrzegli problemy związane z lukami w oprogramowaniach wojskowych, a także sieciowych. Znaczenie funkcjonowania cyberprzestrzeni i kwestie dotyczące jej bezpieczeństwa stały się problemem po zakończeniu zimnej wojny. Pierwszą organizacją, która podjęła się wyzwań związanych z zagrożeniami cybernetycznymi, była Joint Task Force – Computer Network Defence (JTF-CND), podlegająca bezpośrednio pod sekretarza obrony narodowej. Swą zdolność operacyjną i organizacyjną przy DoD nabyła ona 1 grudnia 1998 r., uzyskując pozwolenie na nadzorowanie i kierowanie operacjami służby wojskowej i sieciowej departamentu. JTF-CND w 2000 r. przekształciła się w Joint Task Force – Computer Network Operations (JTF-CNO), a w 2004 r. w Joint Task Force – Global Network Operations (JTF-GNO). W latach 2000–2002 działania operacyjne w cyberprzestrzeni miały również powiązania z Amerykańskim Dowództwem Kosmicznym (USSPACECOM), które w ramach formalnych uwarunkowań przejęło kontrolę nad pojawiającymi się coraz częściej atakami w sieci komputerowej DoD. USSPACECOM zostało ostatecznie rozwiązane, a jego zadania zostały przejęte przez U.S. Strategic Command (USSTRATCOM). Dodatkowo w 2004 r. ogłoszono, że do przestrzeni lądowej, morskiej, powietrznej i kosmicznej dołączył piąty element współczesnego pola walki – cyberprzestrzeń, w której USA powinny być również zdolne do działań militarnych. W 2005 r. po reorganizacji USTRACOM została utworzona nowa komórka operacyjna do walki z cyberatakami: Joint Functional Component Command – Network Warfare (JFCC-NW). Na początku 2008 r. omówiono sugestie i sposoby zorganizowania cyberdowództwaw celu zwiększenia zdolności organizowania ochrony przed cyberatakami. Na poziomie departamentów przeanalizowano wizje i cele działalności przyszłej organizacji. Utworzone w 2009 r. USCYBERCOM przejęło zadania realizowane dotychczas przez JTF-GNO oraz JFCC-NW. Zdolność operacyjną uzyskało 21 maja 2010 r.

Na ogólnym poziomie działalność USCYBERCOM polegać powinna na działaniach defensywnych i ofensywnych uniemożliwiających pojawienie się zakłóceń funkcjonowania lub też zniszczenia systemów komunikacyjnych czy infrastruktury krytycznej państwa oraz przeciwstawienie się rozwiązaniom przeciwnika w celu uniknięcia ataku. Podstawowymi działaniami dowództwa są synchronizacja, koordynacja oraz planowanie operacji cyberprzestrzennych w obronie USA i ich interesów na świecie. W rezultacie zapewnione i zrealizowane zostają kwestie komunikacyjne, niezawodność w przesyłaniu informacji pomiędzy działającymi komórkami ds. zwalczania zagrożeń w cyberprzestrzeni oraz monitorowanie liczby ich występowania. Integracja jest elementem wspierania zdolności specjalistycznych sił zbrojnych do prowadzenia działań w szybkim tempie, ich skuteczności w zwalczaniu już obecnych zagrożeń oraz profilaktyka, która zapewni modernizację infrastruktury informatycznej, co będzie sprzyjać minimalizowaniu ryzyka wystąpienia ataków w przyszłości. Dodatkowo zapewnia ona zdolność do prowadzenia działań militarnych i innych operacji sił zbrojnych, ochraniając systemy uzbrojenia i dowodzenia. USCYBERCOM projektuje przestrzeń cybernetyczną oraz wzmacnia możliwości DoD do obsługiwania nowoczesnych sieci teleinformatycznych i komunikacyjnych, wspierając bezpieczne komunikowanie pomiędzy użytkownikiem a poleceniami głosowymi i funkcjonującymi aplikacjami.

USCYBERCOM składa się z:

• Army Cyber Command (ARCYBER) – jej działalność polega na obronie sieci wewnętrznej i zewnętrznych połączeń wojskowych. Prowadzi ona operacje przez 24 godziny na dobę przez cały tydzień, ma w swojej strukturze ok. 16 500 żołnierzy i pracowników cywilnych. Priorytetem jej działalności jest bronienie sieci informatycznej Departamentu Obrony, dostarczanie efektywnych rozwiązań w celu zwalczania zagrożeń w realnym świecie, przeciwko wrogom czy ISIS. Odpowiednio wyszkolone jednostki są delegowane do prowadzenia szkoleń w zakresie zagrożeń płynących z cyberprzestrzeni, aby skutecznie i rzetelnie eliminować zagrożenia w przyszłości. Charakteryzują się niezwykle precyzyjnym przygotowaniem logistycznym i planistycznym.
• Air Forces Cyber/ Twenty-Fourth Air Force (AFCYBER) – Cybernetyczne Siły Powietrzne z siedzibą w Joint Base San Antonio-Lackland w Teksasie, odpowiedzialne za utrzymanie i bronienie sieci Sił Powietrznych w celu utrzymania przewagi informacyjnej w oddziałach wojskowych USA na całym świecie. Swą działalność opierają na sześciu filarach: budowania, zabezpieczania, działania i obrony sieci cybernetycznych, a także na taktyce i wsparciu dowódców w celu osiągnięcia przewagi w przestrzeni powietrznej i przeciwstawienie się przeciwnikowi.
• Fleet Cyber Command/ Tenth Fleet – oddział Marynarki Wojennej USA odpowiedzialny za operacje w działalności sieci informacyjnej, defensywne i ofensywne operacje w cyberprzestrzeni. Celem całej floty jest prowadzenie operacji w cyberprzestrzeni z zapewnieniem Marynarce Wojennej swobody działania w podejmowaniu decyzji. Fleet Cyber Command przypadają szczególne zadania, ponieważ jego misją jest planowanie, koordynowanie, integrowanie i synchronizowanie pełnego obrazu informacji. Podobną wizją cechuje się Tenth Fleet, który również dostarcza efekty planistyczne zawierające rozwiązania taktyczne i operacyjne oraz zapewnia ich pomyślną realizację w przestrzeni cybernetycznej.
• Marine Corps Forces Cyberspace Command (MARFORCYBER) – Dowództwo Cyberprzestrzeni Sił Morskich USA, jednostka odpowiadająca za ochronę infrastruktury krytycznej Sił Morskich. Oprócz standardowych zadań planistycznych, koordynacyjnych, synchronizacyjnych i kierowniczych oddział jest również angażowany do działań operacyjnych w Departamencie Obrony i podległej sieci informatycznej (DoDIN – wsparcie dla integracji zarówno usług głosowych, jak i funkcjonalnych w aplikacjach, które są instalowane z użyciem bezpiecznego, szyfrowanego protokołu internetowego).

Dodatkowo warto również wspomnieć o symbolicznym znaczeniu logo Dowództwa Cybernetycznego Stanów Zjednoczonych, które składa się z kilku elementów. Są to:

• orzeł – symbol narodowy uosabiający przebijanie ciemności oraz zachowanie czujności;
• miecze na tarczy – symbol dowodzenia w obronie społeczeństwa USA;
• błyskawica – symbol szybkości w podejmowaniu trafnych i rzetelnych decyzji przy działalności operacyjnej w cyberprzestrzeni,
• klucz – zabezpieczający działanie mocarstwa w przestrzeni cybernetycznej.

Zwiększenie zasięgu pola walki oraz zmiany, które wynikają z pojawienia się nowych zagrożeń w przestrzeni cybernetycznej, nakładają na państwa (nie tylko na USA) reorganizację oraz wdrożenie nowych rozwiązań umożliwiających zapewnienie bezpieczeństwa. Zdolności planistyczne, organizacyjne wraz z koordynacją działań umożliwiają przechwycenie złośliwego oprogramowania i możliwość odparcia ataku.

Justyna Rokitowska

AFCyber.af.mil (dostęp 18.04.2019); J.L. Bayuk, J. Healey, P. Rohmeyer et al., Cyber Security Policy Guidebook, Wiley, New Jersey 2012; R. Ciastoń, Piąty element. Czy zwycięstwa wojenne wkrótce będzie się odnosić w cyberprzestrzeni, a nie na realnym polu walki?, „Polska Zbrojna” 2013, nr 11; G.A. Crowther, USCYBERCOM, [w:] Encyclopedia of Cyber Warfare, P.J. Springer (ed.), ABC-Clio, Santa Barbara, California 2017;Cybercom.mil(dostęp 18.04.2019); Department of Defense Cyber Strategy: Summary 2018; D. Dziwisz, Stany Zjednoczone a międzynarodowe bezpieczeństwo cybernetyczne, Communications4you, Kraków–Warszawa 2015; Fleet Cyber Command (FCC)/ Tenth Fleet (C10F), Public.Navy.mil (dostęp 14.04.2019);Marine Corps Forces Cyberspace Command, MARCFORCYBER, Candp.Marines.mil (dostęp 18.04.2019);National Cyber Strategy of the United States of America, September 2018; C. Paul, I.R. Porche III, E. Axelband, The Other Quiet Professionals: Lessons for Future Cyber Forces from the Evolution of Special Forces, Rand Corporation, Santa Monica, California 2014; Achieve and Maintain Cyberspace Superiority Command Vision for US Cyber Command, April 2018.