Bezpieczeństwo w mediach społecznościowych
można wiązać z dwoma grupami zagadnień: wykorzystywaniem tej grupy mediów do komunikowania się na tematy związane z bezpieczeństwem lub wywołujące konsekwencje w tym obszarze, a także z troską o zachowanie właściwej staranności w korzystaniu z mediów społecznościowych, by unikać związanych z nimi zagrożeń.
Internet jest przełomową technologią, której wpływ na komunikację między ludźmi w XXI w. jest porównywalny tylko z zastosowaniem czcionki przez Gutenberga. Dla agencji wywiadowczych na całym świecie, chcących dowiedzieć się więcej o ludzkich celach, ich tożsamości, lokalizacji, ruchach, finansach i intencjach, jest on źródłem dającym coraz to nowsze możliwości pozyskiwania danych. Cyfrowy charakter wszystkich informacji w sieci sprawia, że możliwe jest ich czerpanie zarówno z wzorców i treści komunikacji internetowej, jak i z efektywnego gromadzenia danych przechowywanych w sposób, który nigdy wcześniej nie był możliwy, po przystępnej cenie.
Zagrożenia związane z wykorzystaniem mediów społecznościowych wiążą się z opracowaniem w ostatnich latach skutecznych narzędzi do ekstrakcji i analizy cyfrowych danych. Przyczyniły się do tego z jednej strony rosnące zapotrzebowanie na informacje o osobach jako jednostkach, w szczególności po atakach z 11 września i powstaniu Al-Kaidy, a następnie ISIS, z drugiej – potencjalna podaż takich informacji wynikająca z rosnącego wykorzystania internetu przez społeczeństwo, firmy i rządy. Media społecznościowe generują ogromne ilości danych o osobach będących przedmiotem zainteresowania przedsiębiorstw komercyjnych i rządów, które chcą poprawić jakość usług publicznych i organów ścigania oraz identyfikować przestępców, wykorzystując internet, a także krajowych agencji wywiadowczych poszukujących informacji o osobach kluczowych dla misji związanych z bezpieczeństwem narodowym.
Trudność w utrzymaniu bezpieczeństwa wiąże się z silną adaptacją mediów społecznościowych jako narzędzia nowoczesnej wojny, rozumianej zarówno w sposób tradycyjny, jak i w znaczeniu wojny informacyjnej. Wykorzystując media społecznościowe, można w sposób sztuczny spopularyzować dany temat, uczynić go ważnym i szeroko komentowanym. Istnieją trzy metody pomagające kontrolować trendy w social mediach: ich dystrybuowanie, przejmowanie i tworzenie. Pierwsza metoda jest stosunkowo łatwa i wymaga najmniej zasobów. Dystrybucja trendów polega po prostu na wysyłaniu wiadomości na każdy temat, który ma się stać popularny. Można np. wstawić na Twitterze zdjęcie prezydenta z komunikatem w postaci mema internetowego stworzonego narzędziem, które dobiera żart do danego zdjęcia lub filmu, wraz z niepowiązanym hashtagiem, np. #SuperBowl. Każdy, kto kliknie na listę trendów, spodziewając się ujrzeć treści dotyczące piłki nożnej, zobaczy mem z politykiem. Przejęcie trendu wymaga więcej zasobów w postaci większej liczby obserwujących, które rozpowszechniają komunikat lub sieci botów, czyli autonomicznych programów, które mogą wchodzić w interakcje z systemami komputerowymi lub użytkownikami zaprojektowanymi w celu automatycznego rozprzestrzeniania wiadomości. Spośród trzech metod zdobywania wiedzy na temat trendu największego wysiłku wymaga ich tworzenie. Potrzebne są do tego pieniądze na promocję lub znajomość zbudowanego wokół tematu środowiska mediów społecznościowych bądź – co bardziej prawdopodobne – sieci kont botów. Te ostatnie automatycznie tweetują i przesyłają wpisy dalej na podstawie zestawu zaprogramowanych reguł. W 2014 r. Twitter szacował, że boty to w jego serwisie tylko 5% kont; odsetek ten wzrósł jednak wraz z całkowitą liczbą użytkowników i w 2017 r. wynosił już 15%.
Doskonały przykład zagrożenia w mediach społecznościowych wynikającego z przesyłania fałszywych wiadomości pochodzi z najbardziej popularnych wiadomości na Facebooku podczas wyborów prezydenckich w USA w 2016 r. Źródłem fałszywych wiadomości był rzekomo patriotyczny amerykański blog End the Fed, strona prowadzona przez rumuńskiego biznesmena O. Drobota. Przekazywany przez sieci społecznościowe news o tym, że papież poparł D. Trumpa jako kandydata na prezydenta, uzyskał na samym Facebooku ponad milion reakcji. Inne fałszywe wiadomości z tej strony przekazywane przez social media miały pod koniec 2016 r. więcej odbiorców niż materiały pochodzące z tradycyjnych źródeł.
Media społecznościowe mają szerokie zastosowanie mające wpływ na bezpieczeństwo i poczucie bezpieczeństwa na całym świecie. Przestępcy, terroryści i uczestnicy zamieszek używają ich do prezentacji swoich głosów, rekrutowania i planowania działań. Podczas arabskiej wiosny protestujący na całym Bliskim Wschodzie wykorzystywali je do organizowania i pomocy w obaleniu swoich rządów. Podczas zamieszek w Londynie młodzi ludzie używali lokalnych social mediów do koordynowania grabieży i przeciwstawiania się policji. Państwa totalitarne i autorytare, jak podkreślają O. Wasiuta i S. Wasiuta, wykorzystują media społecznościowe jako kanał transmisji swojej narracji w celu osiągnięcia szerokiego zasięgu i penetracji, wykorzystując różne języki do zaangażowania odbiorców z całego świata. Terroryści używają mediów społecznościowych do rozpowszechniania propagandy na temat swojej sprawy, demonizowania celów i rekrutowania innych do przeprowadzania ataków. Gangi zaś używają ich, aby grozić sobie nawzajem, rekrutować członków, planować przemoc i inne działania przestępcze. Media społecznościowe połączone z możliwościami, jakie daje internet – takimi jak publikowanie obrazu, dźwięku i komentarzy w czasie rzeczywistym – dają ogromną władzę temu, kto z tych narzędzi korzysta.
Z powodu zamieszek, terroryzmu i kryminalnego wykorzystania mediów społecznościowych rządy na całym świecie stoją przed nowymi, silniejszymi zagrożeniami niepaństwowymi, których w coraz większym stopniu nie rozumieją. Tylko niektóre z nich skutecznie wykorzystują social media do zapewnienia bezpieczeństwa społecznościom. Większość z nich jest jednak w dużej mierze nieświadoma ich możliwości oraz tego, jak mogą i powinny z nich korzystać.
H. Batorowska, R. Klepka, O. Wasiuta, Media jako instrument wpływu informacyjnego i manipulacji społeczeństwem, Wydawnictwo Libron, Kraków 2019; M. Cross, Social Media Security: Leveraging Social Networking While Mitigating Risk, Elsavier, Amsterdam–Boston–Heidelberg–London–New York–Oxford–Paris–San Diego–San Francisco–Singapore–Sydney–Tokyo 2014; R. Gupta, H. Brooks, Using Social Media for Global Security, Wiley, Indianapolis 2013; S. Jeffares, Interpreting Hashtag Politics: Policy Ideas in an Era of Social Media, Palgrave Macmillan, Houndmills–Basingstoke–Hampshire 2014; R. Klepka, Bezpieczeństwo w mediach społecznościowych, [w:] Vademecum bezpieczeństwa, O. Wasiuta, R. Klepka, R. Kopeć (red.), Wydawnictwo Libron, Kraków 2018; S. Kumar, S. Kandasamy, K. Deepa, On Privacy and Security in Social Media – A Comprehensive Study, „Procedia Computer Science” 2016, vol. 78; D. Omand, Social Media Intelligence (SOCMINT), [w:] The Palgrave Handbook of Security, Risk and Intelligence, R. Dover, H. Dylan, M. Goodman (ed.), Palgrave Macmillan, London 2017; J. Prier, Commanding the Trend Social Media as Information Warfare, „Strategic Studies Quarterly”, vol. 11, no. 4; O. Wasiuta, S. Wasiuta, Wojna hybrydowa Rosji przeciwko Ukrainie, Wydawnictwo Arcana, Kraków 2017; Medialna manipulacja informacją w wojnie hybrydowej Rosji przeciwko Ukrainie, [w:] Medialne obrazy świata, R. Klepka (red.), Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego, Kraków 2018.