Blokada informacyjna
izolacja osoby, społeczeństwa lub państwa od istotnych źródeł informacji. Jest to system środków mających na celu zakazanie lub ograniczenie rozpowszechniania wszelkiego rodzaju informacji w celu maksymalnego ograniczenia zdolności wroga do otrzymywania i wykorzystywania tych niezbędnych do skutecznego prowadzenia operacji (operacji bojowych). Jej przedmiotem – oprócz osób, społeczeństw, państw lub grup państw – może być także pewne zjawisko bądź wydarzenie.
Głównym celem blokady informacyjnej jest pozbawienie wroga możliwości publicznego wyrażenia swojego stanowiska i uzyskania obiektywnych informacji. W trakcie konfliktów zbrojnych jej nie może on zostać w pełni zrealizowany bez podjęcia specjalnych środków na szczeblu rządowym. Inne cele blokady informacyjnej to:
- wpłynięcie na opinię publiczną lub zdobycie pozycji społecznej;
- niedopuszczenie do masowych protestów lub oburzenia ludzi pewnymi zjawiskami i wydarzeniami;
- zneutralizowanie przeciwników politycznych.
Ważną rolę w tworzeniu blokady informacyjnej odgrywają media, które często ukrywają lub zniekształcają informacje, aby manipulować masową świadomością.
Podczas blokady informacyjnej utrudniana jest przy użyciu sposobów walki informacyjno-psychologicznej możliwość autoryzowanego dostępu do informacji. Podczas konfliktów zabrania się – całkowicie lub częściowo – gromadzenia informacji o bieżących wydarzeniach oraz wymiany tych informacji w systemach zarządzania wojskiem i bronią wroga. W ramach blokady informacyjnej mogą również być wykonywane uderzenia informacyjne różnych rodzajów i skal. Jednym z głównych sposobów osiągnięcia celu blokady informacyjnej w czasie wojny jest radioelektroniczne blokowanie, rozumiane jako skoordynowany wpływ za pomocą tłumienia radioelektronicznego i uszkodzeń funkcjonalnych na elementy techniczne systemów wywiadowczych i kanałów transmisyjnych.
Blokada informacyjna jest zawsze ściśle związana z dominacją informacyjną. Tworzy ona próżnię informacyjną, umożliwiającą rozpowszechnianie stronniczych informacji na dany temat. Pozwala to na upowszechnienie jednej interpretacji zdarzeń, ponieważ inny punkt widzenia jest niedostępny dla szerokiego grona odbiorców.
Blokada informacyjna jest często używana podczas kampanii wyborczych. Zaangażowane media tworzą boom informacyjny wokół „swojego” kandydata. Jednocześnie jego przeciwnik jest całkowicie pozbawiony możliwości wyrażenia swojej pozycji w mediach i reagowania wymierzone w siebie na ataki. Dziennikarze często zaczynają o nim mówić, zamiast udzielać głosu bezpośrednio temu kandydatowi. Dlatego blokada informacyjna jest ściśle związana z innym działaniem propagandowym – komentarzem.
Obecnie blokada informacyjna towarzyszy prawie wszystkim konfliktom militarno-politycznym i obejmuje kontrolę oznaczeń werbalnych, kontrolę obrazu wizualnego oraz kontrola jedności interpretacji zdarzeń.
W Ukrainie blokada informacyjna była najszerzej stosowana podczas wyborów prezydenckich w 2004 r. oraz podczas wieców protestacyjnych na Majdanie w latach 2004 i 2013–2014. Stała się także najbardziej rozpowszechnioną technologią manipulowania masową świadomością podczas aneksji Krymu, gdy miała na celu stworzenie próżni informacyjnej w ukraińskich środkach masowego przekazu na tym obszarze oraz prezentację faktów z jednego, korzystnego dla Kremla punktu widzenia. Współcześnie jest aktywnie wykorzystywana przez Federację Rosyjską na okupowanym terytorium na Krymie i niekontrolowanych przez władze ukraińskie terenach DRL i ŁRL.
Encyclopedia of Crisis Management, K. Bradley Penuel, M. Statler, R. Hagen (ed.), vol. 1, Sage Publications, Thousand Oaks–London 2013; Encyclopedia of Information Science and Technology, M. Khosrow-Pour (ed.), vol. 1–10, 3rd Edition, Information Science Reference, Hershey, PA 2014; Handbook of Research on Crisis Leadership in Organizations, A.J. DuBrin (ed.), Edward Elgar Pub. Ltd., Cheltenham 2013; jack_l, Інформаційна блокада, Львівська Поштa, 20 грудня 2011; А. Кокотюха, Інформаційна війна чи інформаційна блокада: що ефективніше?, Детектор медіа, 13 грудня 2013 O. Wasiuta, S. Wasiuta, Wojna hybrydowa Rosji przeciwko Ukrainie,Wydawnictwo Arcana, Kraków 2017.