Światowa Komisja ds. Stabilności Cyberprzestrzeni

(Global Commission on the Stability of Cyberspace) została powołana z inicjatywy Haskiego Centrum Studiów Strategicznych (HCSS) w celu stworzenia globalnego forum na potrzeby osiągnięcia międzynarodowego konsensusu w sprawach pokoju i bezpieczeństwa w cyberprzestrzeni między zainteresowanymi podmiotami. Oficjalne powołanie Komisji nastąpiło na zorganizowanej przez HCSS konferencji bezpieczeństwa w Monachium w 2017 r. Zadania Komisji polegają na opracowywaniu standardów i adekwatnych praktyk bezpieczeństwa w porozumieniu ze społecznościami internetowymi, co daje szansę na wypracowanie możliwie spójnych i ujmujących wielostronną perspektywę rozwiązań. W początkowym założeniu na lata 2017–2020 Komisja miała się spotykać cztery razy w roku.

Komisja ma szerokie wsparcie naukowe i organizacyjne zarówno ze strony sektora prywatnego, jak i państwowego: współpracuje na zasadzie partnerstwa z rządem Holandii, korporacją Microsoft, rządem Singapuru, Ministerstwem Spraw Zagranicznych Francji, oraz szeroko rozumianą społecznością internetu, jest też sponsorowana przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych Estonii i GLOBSEC. Jest tez wspierana przez najbardziej znaczące instytucje związane z bezpieczeństwem cyberprzestrzeni, takie jak Packet Clearing House, Black Hat USA i Uniwersytet w Tel Avivie.

Światowa Komisja ds. Stabilności w Cyberprzestrzeni realizuje zadania związane z bezpieczeństwem w cyberprzestrzeni, zwracając uwagę na konieczność zwiększenia świadomości w zakresie różnych zagrożeń cybernetycznych oraz promując pokojowe wykorzystanie cyberprzestrzeni. Podejmowane przez Komisję inicjatywy są ukierunkowane na wspieranie spójności polityki i norm w zakresie bezpieczeństwa międzynarodowego i stabilności w cyberprzestrzeni. Działania te są szczególnie istotne z uwagi na wciąż rosnące ryzyko wykorzystania nowych form ataku w konfliktach między państwami – cyberataki mogą bowiem skutecznie osłabić ich strategiczną stabilność. Dlatego, by przeciwdziałać tym wydarzeniom, Światowa Komisja ds. Stabilności w Cyberprzestrzeni realizuje przedsięwzięcia obejmujące m.in. opracowanie kompleksowego programu mającego na celu zwiększenie bezpieczeństwa międzynarodowego oraz propagowanie odpowiedzialnych zachowań państwowych i niepaństwowych w cyberprzestrzeni. Komisja angażuje w te działania różnych interesariuszy, których łączy wspólne dążenie do zwiększenia stabilności cybernetycznej poprzez prowadzone badania i wymianę informacji. Znaczącą rolę odgrywają w nich dwa niezależne ośrodki analityczne: Haskie Centrum Studiów Strategicznych (The Hague Centre for Strategic Studies) oraz Instytut Wschodnio-Zachodni (EastWest Institute).

Struktura Komisji składa się ze ściśle powiązanych ze sobą pionów – grup wykonujących określone zadania. Zarządowi Komisji przewodzi M. Kaljurand, była Minister Spraw Zagranicznych Republiki Estońskiej, natomiast współprzewodniczącymi są: M. Chertoff, były sekretarz ds. Bezpieczeństwa wewnętrznego w Stanach Zjednoczonych oraz L. Reddy, była zastępczyni ds. Bezpieczeństwa narodowego Indii. Drugim pionem jest ścisły skład Komisji liczący 26 członków reprezentujących szeroki zakres rejonów geograficznych. Są to przedstawiciele rządów, przemysłu i społeczeństwa obywatelskiego o wybitnych kompetencjach w zakresie różnych aspektów cyberprzestrzeni. Trzecim pionem jest Grupa Doradców Specjalnych licząca czterech członków. Czwartym pionem Komisji jest złozona z pięciu członków Grupa Doradcza ds. Badań Naukowych (The Research Advisory Group, RAG), której zadaniem jest realizacja zleconych przez Komisję badań, a także prezentowanie ich rezultatów podczas posiedzeń. Badania te dotyczą kluczowych obszarów tematycznych, wokół których koncentrują się prace Światowej Komisji ds. Stabilności w Cyberprzestrzeni. Ich lista jest moderowana przez przewodniczącego RAG i publikowana na stronie cyberstability.org. Odgrywa ona rolę organu wykonawczego oraz zajmuje się badaniami, jest też elementem spajającym organizację ze środowiskiem naukowym poprzez prowadzenie, wspieranie badań naukowych oraz publikacje tekstów naukowych komisarzy. Grupie Doradczej ds. Badań Naukowych przewodniczy S. Kanuck, który podlega Światowej Komisji ds. Stabilności w Cyberprzestrzeni oraz uczestniczy we wszystkich jej posiedzeniach. Grupę doradczą ds. Badań Naukowych (RAG) reprezentują ponadto: L. Vihul – ekspert RAG ds. prawa, Marilia Maciel – ekspert RAG ds. zarządzania internetem, H. Zylberberg – ekspert RAG ds. międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa oraz K. Komiyama – ekspert RAG ds. bezpieczeństwa technicznego i informacji. W celu podniesienia jakości swojej pracy Komisja stale dąży po poszerzenia składu Grupy Doradczej ds. Badań o kolejnych naukowców i ekspertów. Do innych obowiązków członków grupy należy odpowiadanie na pytania pozostałych członków Komisji, formułowanie problemów badawczych oraz składanie przez wybranych członków grupy dwa razy do roku zeznania przed ogólnym zebraniem Komisji.

Bezpośrednia aktywność Grupy Doradczej ds. Badań Naukowych jest oparta na moderowanym kontakcie w ramach listy mailingowej, której moderatorzy koordynują również treść badań. Obecnie funkcjonują cztery tego typu podgrupy:

• pierwsza jest związana z przepisami prawa, zarówno na poziomie krajowym, jak i międzynarodowym, koncentruje swoje cele na opracowaniu interpretacji prawnych dotyczących cyberprzestrzeni, określeniu obszarów wymagających regulacji prawnej, ustalenie różnic w podejściu prawa krajowego i międzynarodowego poszczególnych podmiotów państwowych;
• druga dotyczy ścisłego zarządzania internetem, podejmuje inicjatywy mające związek z międzynarodowym bezpieczeństwem i pokojem, głównie poprzez realizację prac w Pierwszym Komitecie ONZ;
• trzecia podgrupa zajmuje się sprawami międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa w kontekście stabilizacji geopolitycznej, politycznej i wojskowej państw. W aspekcie praktycznym odnosi się do systemowych zagrożeń, które wynikają z konfliktów międzynarodowych w cyberprzestrzeni, takich jak cyberszpiegostwo, kwestie techniczne cyberwojny, atrybucje działań, polityczne normy zachowań czy środki budujące zaufanie w relacjach multilateralnych. Prace grupy obejmują także zagadnienie wpływu podmiotów niepaństwowych i sektora prywatnego na prawo międzynarodowe w odniesieniu do zagadnień związanych z ochroną danych, szyfrowaniem, ogólną kooperacją sektora prywatnego z publicznym. Wiele projektów tej podgrupy jest konsultowanych z Pierwszym Komitetem ONZ ds. Rozbrojenia i Bezpieczeństwa Międzynarodowego, a z racji swoich priorytetów jest wspierana przez osobę przewodniczącego Grupy Doradczej ds. Badań Naukowych;
• prace czwartej podgrupy obejmują techniczne aspekty stabilności cyberprzestrzeni, m.in. problemy dotyczące protokołów podstawowych sieci, jej standardów, zarządzania i ochrony krytycznych infrastruktur informatycznych oraz wszelkich innych spraw dotyczących bezpieczeństwa sieci i informacji.

Ostatnim elementem wspierającym operacyjnie Komisję jest Sekretariat, w skład którego wchodzi czterech członków pod kierownictwem A. Klimburga z HCSS.

Światowa Komisja ds. Stabilności Cyberprzestrzeni rozpoczęła swoją działalność w 2017 r. i od tamtej pory realizuje wiele inicjatyw, wśród których należy wymienić realizację projektów badawczych, organizację spotkań i konferencji, opracowanie raportów, jak również publikację artykułów. Na szczególną uwagę zasługuje wydany w listopadzie 2018 r. pakiet norm singapurskich odnoszących się zarówno do podmiotów państwowych, jak i niepaństwowych, ukierunkowanych na zwiększenie międzynarodowego pokoju, bezpieczeństwa i stabilności poprzez promowanie odpowiedzialnego zachowania w internecie. Realizowane przez Komisję przedsięwzięcia koncentrują wokół czterech kluczowych obszarów, takich jak: międzynarodowy pokój i bezpieczeństwo w cyberprzestrzeni, zarządzanie Internetem, prawo oraz bezpieczeństwo techniczne i informacyjne.

Wojciech Cendrowski, Magdalena Szumiec

Chinese Academy of Cyberspace Studies, World Internet Development Report 2017, Springer, Pekin 2019; Global Commission on the Stability of Cyberspace, https://dig.watch/actors/global-commission-stability-cyberspace [dostęp: 5.04.2019]; Global Commission on the Stability of Cyberspace. Promoting Stability in Cyberspace to Build Peace and Prosperity, https://cyberstability.org [dostęp: 3.04.2019]; S. Kanuck, Promoting peace and stability in cyberspace, [w:] Research Handbook on International Law and Peace, C.M. Bailliet, Edward Elgar Publishing, Massachusetts 2019; T. Maurer, Cyber Mercenaries. The state, hackers, and power, Cambridge University Press, Cambridge 2018; Call to protect the public of the internet, https://cyberstability.org/wp-content/uploads/2018/07/call-to-protect-the-public-core-of-the-internet.pdf [dostęp 27.04.2019]; The GCSC research advisory group is recruting, https://cyberstability.org/news/the-research-advisory-group-is-recruiting/ [dostęp: 25.04.2019]; The Global Commission on the Stability of Cyberspace, 18.07.2017, https://hcss.nl/news/global-commission-stability-cyberspace [dostęp: 5.04.2019].