Sieciocentryczne systemy zarządzania walką C4ISR

termin odnoszący się do systemów, procedur i technik używanych do gromadzenia oraz rozpowszechniania informacji na polu walki. Synergia wszystkich elementów ma zapewnić adekwatne informacje służące zapewnieniu najlepszej możliwej świadomości sytuacyjnej, co ma pozwolić na podejmowanie właściwych decyzji w najkrótszym możliwym czasie. Informacje pochodzą ze wszystkich domen, w ramach których prowadzone są działania, zgodnie z założeniami bitwy wieloobszarowej – z lądu, powietrza, obszarów wodnych, przestrzeni kosmicznej oraz cyberprzestrzeni. Elementy wchodzące w skład systemu C4ISR (command, control, communications, computer, intelligence, surveillance, reconnaissance) to systemy dowodzenia, kontroli i łączności wspierane komputerami, wywiadem, obserwacją i rozpoznaniem. System C4ISR ma na celu scalanie informacji z wielu źródeł w celu stworzenia wspólnego obrazu pola walki. System integruje sensory z efektorami poprzez warstwę dowodzenia i kontroli. Używając przenośni, można stwierdzić, że jest to centralny system nerwowy współczesnych organizacji militarnych.

Systemy C4ISR działają na wszystkich poziomach prowadzenia działań zbrojnych. Mają za zadanie wspomagać podejmowanie decyzji na poziomie strategicznym, planowanie operacyjne oraz działania na poziomie taktycznym. Systemy te są traktowane jako tzw. mnożnik siły (force multiplier), ponieważ pozwalają za pomocą danych zasobów osiągnąć większą skuteczność działań.

W skład systemów C4ISR wchodzą następujące podsystemy:

• C2, Command and Control (dowodzenie i kontrola) – podsystem odpowiedzialny za rozwiązywanie problemów i podejmowanie decyzji.
• Communications – podsystem odpowiedzialny za dzielenie się informacjami i ich przesyłanie.
• Computer – systemy komputerowe wspomagające działania we wszystkich trzech zasadniczych warstwach: gromadzenia informacji, analizy informacji i podejmowania decyzji, przekazywania przetworzonej informacji.
• Intelligence – termin odnoszący się przede wszystkim do samej informacji pozyskiwanej z wykorzystaniem narzędzi wskazanych w dwóch kolejnych elementach.
• Surveillance – monitorowanie i obserwacja w celu pozyskania informacji.
• Reconnaissance – termin pokrewny do poprzedniego, również zakładający pozyskiwanie informacji, ale w sposób wymagający delegowania personelu lub sprzętu do regionów znajdujących się poza tzw. friendly control, czyli obszarami bezpiecznymi, w pełni kontrolowanymi przez własne siły.

Termin C4ISR ma wiele terminów pokrewnych, ponieważ sam powstał przez dodawanie do „rdzeniowego” C2 (command and control) kolejnych elementów. Najnowszymi inkarnacjami są terminy C4ISTAR (dodatkowym elementem jest TR – target acquisition, czyli wskazywanie celów obejmujące ich detekcję, identyfikację i lokalizację) oraz C4ISTAREW (tu z kolei dochodzi EW – electronic warfare, czyli walka elektroniczna).

Rafał Kopeć

C4ISR for Future Naval Strike Groups, D.V. Kalbaugh i in. (ed.), The National Academic Press, Washington 2006; J. Jura, R. Hałek, Systemy dowodzenia C4ISR na przyszłym polu walki w aspekcie rozwoju polskiej armii, „Samobieżne Pojazdy Gąsienicowe” 2005, nr 1 (21); A.A. Malik, Application of Cyber Security in Emerging C4ISR Systems, [w:] Cybersecurity Standards, Practices and Industrial Applications: Systems and Methodologies, J.A. Zubairi, A. Mahboob (ed.), IGI Global USA, Hershey 2012.