Rozpoznanie wojskowe

całokształt działań podejmowanych przez siły zbrojne na wszystkich szczeblach, mający na celu zdobycie i dostarczenie możliwie najpełniejszej informacji o przeciwniku w możliwie najkrótszym czasie. Efektem prowadzenia rozpoznania jest wiedza dotycząca działalności i możliwości prowadzenia działań przez aktualnego lub potencjalnego przeciwnika, obszaru prowadzenia działań, warunków terenowych i hydrometeorologicznych. Celem rozpoznania wojskowego jest zapewnienie powodzenia operacji i zwycięstwa w walce zbrojnej. Stanowi ono podstawę planowania działań militarnych oraz niezbędne narzędzie zapewniające optymalne wykorzystanie posiadanego potencjału militarnego.

Do prowadzenia rozpoznania wykorzystywany jest potencjał rozpoznawczy, czyli zespół sił i środków odpowiedzialnych za pozyskiwanie i gromadzenie danych w celu przekazywania ich zainteresowanym odbiorcom. Składa się on ze sztabowych komórek rozpoznawczych, oddziałów oraz pododdziałów, rozpoznawczych grup zadaniowych oraz innych elementów rozpoznawczych.

Dwiema najważniejszymi składowymi wartościowej informacji rozpoznawczej są użyteczność oraz jakość, na którą składają się aktualność, wiarygodność i kompletność.

Cykl rozpoznawczy składa się z następujących faz:

• ukierunkowanie – określenie potrzeb informacyjnych, wydawanie rozkazów i inne przedsięwzięcia mające na celu pozyskanie informacji;
• gromadzenie – ustrukturyzowanie informacji w taki sposób, by mogła być najlepiej wykorzystana;
• przetwarzanie – tworzenie danych rozpoznawczych poprzez porównanie, analizę i ocenę pozyskanych informacji;
• rozpowszechnianie – dostarczenie wiadomości i innych danych rozpoznawczych do zainteresowanych jednostek.

Cechą charakterystyczną cyklu rozpoznawczego jest brak określonego początku i końca. W związku z tym każda z powyższych cech jest ściśle powiązana z następną, tworząc cykl zamknięty.

Zasadnicze działania rozpoznawcze to:

• dozorowanie (surveillance) – podstawowy sposób rozpoznania realizowany we wszystkich środowiskach prowadzenia działań wojennych. Polega na monitorowaniu i obserwacji w celu pozyskania informacji;
• patrolowanie (reconnaissance) – rozpoznanie wymagające delegowania personelu lub sprzętu do regionów znajdujących się poza tzw. friendly control, czyli obszarami bezpiecznymi, w pełni kontrolowanymi przez własne siły. Prowadzone jest wewnątrz ugrupowania przeciwnika lub na styku z tym ugrupowaniem. Realizowane jest za pomocą patroli rozpoznawczych lub bojowych patroli rozpoznawczych – te drugie oprócz zasadniczego zadania mogą służyć do działań zaczepnych lub ubezpieczania sił głównych;
• wskazywanie celów (target acquisition) – wskazywanie celów obejmujące ich detekcję, identyfikację i lokalizację. Wskazywanie celów pozwala na ich skuteczną neutralizację za pomocą środków uderzeniowych.

Rodzaje rozpoznania:

• ogólnowojskowe, w tym patrolowe, przy pomocy etatowych i nieetatowych środków rozpoznawczych, oraz dalekie, prowadzone strefie głębokiej, na dalekim zapleczu nieprzyjaciela;
• obrazowe (imaginery intelligence, IMINT), w tym radarowe i elektrooptyczne (w paśmie widzialnym, podczerwieni i ultrafiolecie);
• radioelektroniczne (sygnałowe) (signal sntelligence, SIGINT) – w tym rozpoznanie środków radiolokacyjnych przeciwnika (electronic intelligence, ELINT) oraz rozpoznanie środków łączności przeciwnika (communication intelligence, COMINT).
• pomiarowo-badawcze (measurement and signature intelligence, MASINT);
• geoprzestrzenne (geospatial intelligence, GEOINT);
• osobowe (human intelligence, HUMINT) – z wykorzystaniem źródeł osobowych, np. działań agenturalnych oraz pozyskiwaniem informacji od ludności cywilnej i jeńców;
• z ogólnodostępnych źródeł (open source intelligence, OSINT) – z wykorzystaniem ogólnodostępnych środków masowego przekazu, np. radia, telewizji, internetu, prasy.

Rafał Kopeć

Doktryna Rozpoznanie Wojskowe D/2, Sztab Generalny Wojska Polskiego, Warszawa 2013; H. Prunckun, How to Undertake Surveillance and Reconnaissance. From Civilian to Military Perspective, Pen & Sword Military, Barnsley 2015; U.S. Army Reconnaissance and Surveillance Handbook, Skyhorse Publishing, Washington 2013; Military Intelligence and electronic Warfare In Operations, Department of Defense, Washington 2010; Vademecum Wiedzy Rozpoznawczej. Cz. II: Działania rozpoznawcze wojsk lądowych SZ RP, Dowództwo Wojsk Lądowych, Warszawa 2009.