Operacje informacyjne
(information operations, IO): ofensywne (offensive information operations, OIO) oraz defensywne (defensive information operations, DIO) – operacje informacyjne to zintegrowane wykorzystanie zdolności związanych z informacją w połączeniu z innymi liniami operacyjnymi (lądowymi, powietrznymi, morskimi, specjalnymi, kosmicznymi) mające na celu wpływanie, niszczenie, korumpowanie lub uzurpowanie podejmowanych decyzji przez przeciwników, przy jednoczesnej ochronie własnej informacji i systemów informacyjnych. Prowadzona IO koncentruje się na zmaksymalizowaniu wpływu elementów informacji na przebieg operacji w obszarze oddziaływania na podejmowanie decyzji przez przeciwnika. Operacje informacyjne dzieli się na operacje ofensywne (OIO) oraz defensywne (DIO).
Ofensywne operacje informacyjne obejmują zintegrowane wykorzystanie przypisanych i wspomagających zdolności i działań, wzajemnie wspieranych przez wywiad, które mają wpływ na decyzję przeciwnika i osiągnięcie lub promowanie konkretnych celów. Obejmują one m.in. bezpieczeństwo operacji (operations security, OSPEC), wojskową dezinformację, operacje psychologiczne, walkę elektroniczną (electronic warfarei, EW), atak fizyczny/zniszczenie oraz specjalne informacje operacje (special information operations, SIO) i mogą obejmować atak sieci komputerowej. Prowadzone są w całym zakresie operacji wojskowych i mogą mieć największy wpływ na utrzymanie pokoju i początkowe etapy sytuacji kryzysowych. Po przekroczeniu progu sytuacji kryzysowej OIO stanowią czynnik krytyczny dla dowódcy sił połączonych. Ofensywne operacje informacyjne mogą być prowadzone na wszystkich poziomach wojny – strategicznym, operacyjnym i taktycznym – w całej przestrzeni walk.
Defensywne operacje informacyjne zapewniają niezbędną ochronę i obronę informacji oraz systemów informatycznych. W tym celu integrują i koordynują polityki, procedury, operacje, personel i technologię. Operacje związane z DIO są prowadzone w postaci zabezpieczenia informacji (łącznie z zabezpieczeniem fizycznym), bezpieczeństwa operacji, kontrpropagandy, kontrwywiadu, walki elektronicznej i specjalnych informacji operacyjnych. Operacje informacyjne o charakterze obronnym są wspierane przez cztery procesy: ochronę środowiska informacyjnego, wykrycie ataku, przywracanie zdolności oraz reakcji na atak. Procesy te są wzajemnie powiązane, dlatego też integrują elementy ofensywne i defensywne. Operacje informacyjne o charakterze obronnym zapewniają terminowy, dokładny i odpowiedni dostęp do informacji, jednocześnie uniemożliwiając przeciwnikom wykorzystywanie przyjaznych informacji i systemów informacyjnych do własnych celów. Mogą być wspierane przez ofensywne operacje informacyjne.
Podstawowa rola, jaką odgrywają OIO, to atak na informacje o przeciwniku i jego systemach informatycznych, natomiast w przypadku DIO jest to ochrona własnych informacji i systemów informatycznych. Celem OIO jest wywołanie i wymuszenie postrzegania przez decydentów przeciwnika, a DIO – ochrona postrzegania własnych decydentów. Operacje informacyjne pełnią określone funkcje w dziedzinie kognitywnej, symbolicznej i fizycznej.
W dziedzinie kognitywnej operacje ofensywne wykrywają, rozpoznają i ukierunkowują postrzeganie i stany psychiczne przeciwników podejmujących decyzje przy użyciu dowodów fizycznych i symbolicznych, natomiast operacje defensywne wykrywają ataki polegające na zaprzeczaniu i podstępnym postrzeganiu własnych decydentów przy użyciu wielu źródeł w celu wykrycia rozbieżności, tworzeniu hipotez wprowadzających w błąd.
W obszarze symbolicznym operacje ofensywne, po pierwsze, wyszukują, wykrywają, mapują, śledzą docelowe sieci przeciwników z wykorzystaniem wielu źródeł sieciowych, a po drugie, lokalizują i ukierunkowują źródła informacji o przeciwnikach, zawartości i przechowywaniu. Z kolei operacje defensywne wykrywają, śledzą i identyfikują włamania do sieci komputerowej z wielu źródeł sieciowych oraz śledzą przepływ informacji z powrotem do źródeł przy użyciu wielu źródeł.
W dziedzinie fizycznej operacje ofensywne lokalizują i ukierunkowują fizyczne systemy informacyjne i zasoby pomocnicze (np. energię elektryczną, kanały komunikacji, ludzi, personel administracyjny itp.), natomiast operacje defensywne w sposób tradycyjny wykrywają i śledzą platformy broni fizycznej zagrażającej własnym systemom informacyjnym.
M. Bruke, Knowledge Operations: above and beyond Information Operations, http://www.dodccrp.org/events/6th_ICCRTS/Tracks/Papers/Track7/022_tr7.pdf [dostęp: 22.04.2019];Headquarters, Department of the Army, The Conduct Of Information Operations,ATP 3–13.1, October 2018; US Department of the Army, Department of the Navy, Department of the Air Force, Joint Publication 3–13, Information Operations,27 November 2012, Incorporating Change 1, 20 November 2014; Information Operations Doctrine and Practice a Reference Handbook,https://www.artifactshark.com/information-operations-doctrine-and-practice-a-reference-handbook.pdf [dostęp: 22.04.2019]; A. Lelonek, Wojna informacyjna, operacje informacyjne i psychologiczne: pojęcia, metody i zastosowanie,[w:] Potencjał słowa. Międzynarodowe stosunki i komunikacja: stan i perspektywy,A. Leonek (red.), Fundacja Centrum Badań Polska–Ukraina, Warszawa–Lwów 2016; US DOD Joint Publication 3–13, Joint Doctrine for Information Operations, DOD 1998; E. Walzt, Data Fusion in Offensive and Defensive Information Operations, https://apps.dtic.mil/dtic/tr/fulltext/u2/a400192.pdf [dostęp: 22.04.2019].