Wojna świadomościowa

(ros. консциентальная войнаi, od łac. conscientia) jest wojną psychologiczną, w której przedmiotem zniszczenia i transformacji są moralność i wartości społeczeństwa wroga, w wyniku czego pierwotne cele są zastąpione drugorzędnymi, trzeciorzędnymi i bardziej przyziemnymi, bardziej prawdopodobnymi do realizacji, osiągnięcie celów zastępczych jest postrzegane jako cel główny. Celem zniszczenia w wojnie świadomościowej jest powłoka kulturowa wroga, a ponieważ kultura jest rdzeniem cywilizacji, można powiedzieć, że celem tej wojny jest wręcz zniszczenie cywilizacji. Twórcy koncepcji wojny świadomościowej za jeden z najsilniejszych środków wpływu uważają wykorzystanie technologii ekranowych (rozpowszechnianie kłamstw wspieranych przez obrazy telewizyjne lub internetowe).

Wojna świadomościowa sugeruje, że świat wszedł w nową fazę walki – konkurencji form organizacji świadomości, w której przedmiotem klęski i zniszczenia są pewne rodzaje świadomości. Oznacza to, że w wyniku wojny świadomościowej niektóre rodzaje świadomości należy zniszczyć. Rodzaje świadomości muszą stać się niedopuszczalne w cywilizacji. Tak działo się już wcześniej, gdy jeden rodzaj organizacji świadomości wypierał drugi – np. chrześcijaństwo zastąpiło pogaństwo.  

Koncepcja wojny świadomościowej została po raz pierwszy przedstawiona przez J. Krupnowa i doktora psychologii J. Gromyko podczas analizy procesów politycznych z 1996 r., które doprowadziły do zwycięstwa B. Jelcyna w wyborach prezydenckich i pozwoliły mu rządzić przez drugą kadencję. Według autorów tej koncepcji celem wojny świadomościowej jest zniszczenie pewnych rodzajów i form ludzkiej świadomości, reorganizacja społeczności, które tę świadomość tworzą. Najlepszym środkiem do osiągnięcia tego celu jest zniszczenie jej poprzez „pranie mózgu”, ale przy fizycznej ochronie jej „nosiciela”. Po zwycięstwie w „konscyjentalnej wojnie” ci, którzy pozostali odporni na propagandę, muszą być fizycznie zniszczenie „tradycyjnymi” wojskowymi zasobami. Rosja od dawna prowadzi przeciwko państwom sąsiednim, a szczególnie przeciwko krajom wchodzącym niegdyś w skład ZSRR, nieogłoszoną wyniszczającą wojnę świadomościową. Doświadczenia ukraińskie pokazują, że przejście od wojny świadomościowej do zbrojnych form wojny hybrydowej są prowadzone szybko, a „wojna za świadomość” jest całkowicie przemyślaną fazą przygotowania bezpośredniej wojskowej inwazji.

Główną bronią w wojnie świadomościowej i wojnie informacyjnej jest język, który jest zaangażowany w osiągnięcie podwójnego celu wojny świadomościowej: zniszczenie starego światopoglądu i stworzenie w jego miejsce nowego.

Istnieje pięć głównych sposobów niszczenia świadomości w walce świadomościowej:

1. uszkodzenie tkanki mózgowej, które wpływa na obniżenie poziomu funkcjonowania świadomości –  może wystąpić w wyniku działania chemikaliów, długotrwałego zatrucia powietrza, żywności, bezpośredniego narażenia na promieniowanie;
2. obniżenie poziomu organizacji środowiska informacyjno-komunikatywnego, w którym funkcjonuje i „żyje” świadomość, przez jego dezintegrację i prymitywizację;
3. wpływ okultyzmu na świadomość na podstawie skierowanego przesyłania myślowych form przedmiotom oddziaływania;
4. specjalna organizacja i dystrybuowanie kanałami komunikacji obrazów i tekstów, które niszczą pracę świadomości (warunkowo może to być broń psychotropowa);
5. zniszczenie form i sposobów identyfikacji osoby w odniesieniu do społeczności, co prowadzi do zmiany samostanowienia i depersonalizacji.

Najwyższym osiągnięciem właściwie zorganizowanej wojny świadomościowej – wojny służącej pokonaniu świadomości i jej zdolności do swobodnej identyfikacji – jest stworzenie sytuacji, w której w środku działań wojennych i w warunkach katastrofalnych dla społeczeństwa, w tym polityków i wojskowych, włączając elitę, wydaje się absolutnie oczywiste i znaczące przeżycie (uczucie) największego spokoju i odczucia, że wojna jest gdzieś bardzo daleko.

Według teoretyków wojny świadomościowej rosyjski podbój sąsiednich krajów obejmuje następujące kolejne fazy:

•  „zerowa” („utajniona”) – faza wojny psychologicznej i propagandowej. W tej fazie cele Federacji Rosyjskiej to:
• psychologiczne przygotowanie społeczeństwa rosyjskiego do „konieczności” zbrojnej interwencji FR w wybranych krajach;
• psychologiczne przygotowanie społeczeństwa w kraju-ofierze agresji, aby osłabić opór w trakcie inwazji;
• przygotowanie w kraju-ofierze agresji prorosyjski grup nacisku, które będą bezpośrednio zaangażowane w następne etapy inwazji;
• przygotowanie opinii publicznej i politycznej pozycji w państwach Zachodu, które powinny legitymizować w oczach społeczności międzynarodowej agresywną działalność Rosji w stosunku do kraju-ofiary agresji i neutralizować międzynarodowe mechanizmy bezpieczeństwa zbiorowego.

„Zerową” fazę można teraz obserwować w odniesieniu do Białorusi;

• początek bezpośredniej inwazji (faza destabilizacji i wojny teleinformacyjnej). Główne cele Federacji Rosyjskiej w tym okresie to:
• tworzenie „konfliktu obywatelskiego” w kraju-ofierze agresji;
• kształtowanie negatywnego wizerunku potencjalnych przeciwników rosyjskiej inwazji;
• tworzenie iluzji „słabości” istniejącego rządu państwa i rzekomego niekontrolowania całości lub części terytorium kraju przez jego władze oraz rzekomego niepanowania nad różnymi „formacjami zbrojnymi” (prawdziwymi lub wyimaginowanymi);
• formowanie obrazu ofiary przemocy pośród zwolenników Rosji w kraju-ofierze agresji, imputowanie represjonowania ludności cywilnej przez władze kraju lub przez niekontrolowane przez władzę elementy radykalne;
•  imitacja obywatelskiego oporu – logiczna kontynuacja poprzedniego etapu. Po imitacji „brutalnych represji” prorosyjskie grupy nacisku, już pod nadzorem funkcjonariuszy FSB i GRU FR i przy bezpośrednim udziale sił specjalnych wojsk rosyjskich, symulują tworzenie „samoobrony cywilnej”, która rzekomo przeznaczona wyłącznie do ochrony ludności cywilnej przed represjami;
• faza eskalacji przemocy i prowokacji („faza pierwszej krwi”) – bezpośrednim celem FR w tej fazie konfliktu jest prowokowanie władz państwa do rozlewu krwi, co natychmiast będzie relacjonowane przez rosyjskie media, doprowadzi do kompromitacji rządu w oczach społeczności międzynarodowej i będzie legitymizować przejście FR do kolejnego etapu aktywnego działania; innym celem na tym etapie jest osiągnięcie punktu krytycznego przez prorosyjskie grupy wewnątrz kraju-ofiary inwazji;
• faza imitacji podmiotowości – celem FR na tym etapie jest imitacja tworzenia „samorządów” lub „alternatywnego rządu” z członków prorosyjskich grup wpływu, które były aktywnie zaangażowane we wcześniejsze fazy konfliktu i które naśladują przejście od spontanicznie powstałych grup samoobrony do legalnych protestów miejscowej ludności;
• faza legitymacyjnej inwazji (fazą referendów) – następuje pod koniec fazy imitacji podmiotowości, na tym etapie celem FR jest międzynarodowa legitymacja okupacji całego kraju albo jej części poprzez kreowanie woli ludu (referendum, wybory etc.);
• jeśli poprzednie fazy konfliktu nie skończyły się obaleniem istniejącego rządu i zastąpieniem go reżimem marionetkowym, całkowicie sterowanym z Moskwy, następną fazą konfliktu będzie wojskowa inwazja na pełną skalę sił zbrojnych FR, które symulują wojnę między rządem i samorządami na niekontrolowanych przez niego terytoriach.

Podstawą takiej wojny świadomościowej jest zniszczenie ludzkiej zdolności do swobodnej identyfikacji, do zastanowienia się jednostki nad tym, kim chce być i w jakiej kulturalnej i historycznej tradycji żyć. Kiedy człowiek ma zdolność samoidentyfikacji, jest wówczas silny, stabilny, zna swoje miejsce w społeczeństwie, funkcjonuje w sieci ludzkich powiązań, czuje się częścią ogromnego organizmu narodowego. Ale jeśli zdolność osoby do samookreślenia się zniszczy, staje się łatwym łupem i można ją przekonać, że nie jest tym, za kogo się uważa, zamienić w czystą białą kartkę, na której można napisać cokolwiek .

„Kim jestem?” i „Kim jesteśmy?” – umiejętność udzielenie szybkiej i precyzyjnej odpowiedzi na nie decyduje o tym, od czego zależy zwycięstwo w nowoczesnej wojnie. Pytania te dotyczą wszystkich. Identyfikacja jest rzeczą niezwykle specyficzną i odnosi się nie tylko do ideologii, ale do pozycjonowania się w świecie, przestrzeni i czasie. „Kto jest wrogiem?”, „Kto cię wspiera, a kto przeszkadza lub działa przeciwko tobie?”.

Doprowadzenie do całkowitej dezorientacji wroga jest jednym z wiodących działań nowoczesnej organizacji bojowej. W tej wojnie o symbole i identyfikacje ten, kto dobrze zna siebie i swoją społeczność, kto jest w stanie szybko i dokładnie sformułować swoją identyfikację i stworzyć wiarygodną identyfikację innych – wygrywa.

Wojna świadomościowa to wojna psychologiczna w formie, cywilizacyjna w treści i informacyjna z uwagi na środki, których się niej używa. Przedmiotem jej zniszczenia i transformacji są systemy wartości wroga, w wyniku czego pierwotne cele są zastępowane przez cele drugorzędne, trzeciorzędne i niższe, z nieznacznie wzrastającym prawdopodobieństwem ich osiągnięcia, a osiągnięcie celów zastępczych jest postrzegane przez człowieka jako jego korzyść. Przedmiotem zniszczenia w wojnie świadomościowej jest kulturowa powłoka przeciwnika, a ponieważ kultura jest rdzeniem cywilizacji, pytanie dotyczy zniszczenia cywilizacji.

Nie można osiągnąć władzy nad terytorium czy zasobami kraju lub krajów bez panowania nad świadomością i duszami ich obywateli, nad symbolami narodowymi, ponieważ religia, moralność, naród, cywilizacja są zbudowane na symbolach. Główną bronią we współczesnej wojnie jest broń świadomościowa, czyli broń, która kompleksowo wpływa na świadomość publiczną i indywidualną. Jest to jednocześnie wojna informacyjna, psychologiczna, ideologiczna, światopoglądowa, ukierunkowana na pokonanie świadomości społeczeństwa w celu przełamania narodowej identyfikacji. System identyfikacji, wartości jest jednym z głównych celów współczesnej wojny. Zmieniając wartości z narodowych na globalne, można nadać nowe znaczenie życiu, skupiając się na interesach i autorytecie agresora. Niebezpieczeństwo polega na tym, że może się pojawić pokolenie ludzi, którzy nie znają już granic dobra i zła, więzi moralnych, tradycji narodowych i ducha przodków, którzy stają się ślepym narzędziem w rękach wrogów Ojczyzny, niszczycielami własnego kraju.

Współczesna wojna ma na celu zniszczenie wartości duchowych, które stanowią podstawę porządku publicznego i państwowego. Miażdżący cios jest wymierzony w zdemoralizowanego, duchowo unieruchomionego przeciwnika. Współczesna wojna może zniszczyć nie tylko państwo, ale także społeczeństwo, a nawet cywilizację.

Olga Wasiuta, Sergiusz Wasiuta

O. Wasiuta, Wojna świadomościowa, [w:] Vademecum bezpieczeństwa, O. Wasiuta, R. Klepka, R. Kopeć (red.), Libron, Kraków 2018; O. Wasiuta, S. Wasiuta, Wojna hybrydowa Rosji przeciwko Ukrainie, Arcana, Kraków 2017; Кому будет принадлежать консциентальное оружие в XXI веке?, Ю.В. Крупнов (peд.), Издательство Россия 2010, Москва 1997; Е.Д. Паршакова, Информационные войны, Донбасская государственная машиностроительная академия, Краматорск 2012; М. Калашников, Ю. Крупнов, Гнев орка: [Америка против России], Издательство Астрель, Москва 2003; В.К. Потехин, Современные войны и национальная безопасность России. B: Кому будет принадлежать консциентальное оружие в ХХI веке?, Издательство Россия 2010, Москва 1997; Н.В. Громыко, Использование информационных технологий в качестве «консциентального оружия», „Восток: альманах” 2005, № 7/8 (31/32); Ю. Громыко, Консциентальное оружие – как оно действует, „Российское аналитическое обозрение” 1998, № 7; Ю. Громыко, Оружие, поражающее сознание – что это такое? Кому будет принадлежать консциентальное оружие в ХХI веке?, Россия ХХІ, М.: 1997; Н. Громыко, Постмодернизм – оружие массового поражения?, „Российское аналитическое обозрение” 1998, № 8–9; В.М. Макаров, Консциентальная война: миф или реальность?, „Наука и военная безопасность” 2003, № 2; Н.А. Комлева, Консциентальная война: глобальные тренды глобального противоборства, „Пространство и Время” 2015, nr № 3(21); Н.А. Комлева, Глобальная консциентальная война: основные тренды, „Вестник Московского государственного областного университета (электронный журнал)” 2015, № 2 www.evestnik-mgou.ru; Ю.В. Крупнов, Как Россия сможет предотвратить пятую мировую войну. Консциентальная война, http://kroupnov.ru/pubs/2005/02/09/10403 [dostęp:15.03.2019]; С.А Жаботинская, Язык как оружие в войне мировоззрений, https://www.academia.edu/22690964/%D0%96%D0 [dostęp:15.03.2019].