Gatekeeping
(ang. gatekeeping, gate – bramka) – proces filtrowania informacji w celu dystrybucji publikacji przez internet lub inne medium komunikacji.
Pierwsi badacze zajmujący się selekcją wiadomości koncentrowali się głównie na czynnikach subiektywnych, takich jak decyzja dziennikarska. Kolejne badania wykazały, że wybrana wiadomość nie zawsze jest wynikiem niezależnego wyboru jednej osoby. Zwrócono również uwagę na inne czynniki, takie jak polityka właściciela, szablony mediów, pozycja agencji rządowych i przedstawicieli dużych firm.
W 1947 r. termin „gatekeeping” został wprowadzony do dyskursu naukowego przez psychologa społecznego K. Levina. Naukowiec ten jest znany jako psycholog eksperymentalny skupiony się na teorii pola, która bada ludzkie zachowanie w zależności od jego związku z określoną grupą. Levin był zwolennikiem psychologii Gestalt, według której ludzie są „systemem otwartym” wchodzącym w „aktywną interakcję z otaczającym światem”. Psychologię tę uważa za swoją podstawę przytłaczająca większość teorii masowej komunikacji.
Teoria gatekeepingu jest używana do dzisiaj w masowej komunikacji i dziennikarstwie. Po raz pierwszy zastosował ją do badania wiadomości D. White – jeden z asystentów Levina. W 1950 r. przez tydzień opracowywał on artykuły prezentowane w małej miejskiej gazecie codziennej. Zauważył wówczas, że proces podejmowania decyzji o niepublikowaniu danego materiału jest niezwykle subiektywny. Teoria Whiteʼa zebrała wiele uwag krytycznych, ale jest nadal uwzględniana w teorii komunikacji, szczególnie komunikacji politycznej.
Pomysły Whiteʼa kontynuował V. Shram, skupiając uwagę na osobie. Wprowadził on pojęcie „subiektywnego pola gatekeepingu”. Koncepcja ta posłużyła za podstawę bardziej złożonego modelu zaproponowanego przez J. McNeilla, który opisał proces wieloetapowego opracowania wiadomości z udziałem nie jednego, ale kilku gatekeeperów, stopniowo dostosowujących informacje na drodze od rzeczywistego zdarzenia do użytkownika końcowego – czytelnika gazety, słuchacza radia itd.
Niektórzy badacze skupiali się bezpośrednio na wiadomości, która stawała drugorzędna po odpowiednim przetwarzaniu. Inni – na wyniku gatekeepingu, zwłaszcza na treści wiadomości, która docierała do raportu końcowego i mogła zostać zniekształcona przez rzeczywistość. Każdy z tych tematów oferował nowe możliwości dalszych badań i tworzenia kombinacji poszczególnych elementów. Teoria gatekeepingu została nazwana „trampoliną do nowych teorii łączności”.
Gatekeeperzy znajdują się w kluczowych punktach łańcucha komunikacyjnego, zamieniając pierwotny potok rzeczywistości w pewien obraz medialny, przefiltrowany, przetworzony strumień informacji. W większości wypadków gatekeeper to „repeater” – filtr, konwerter pierwotnej rzeczywistości lub już przez kogoś przetworzonej informacji w mediaobrazy rzeczywistości. To on decyduje, które informacje będą promowane, a które nie. Gatekeeperzy mogą zarządzać wiedzą publiczną i rzeczywistymi wydarzeniami, pozwalając niektórym danym przejść przez system lub przeciwnie – blokując ich przepływ. Gatekeeperami mogą być także instytucje lub organizacje. W ustroju państwa są to osoby lub organy zarządzające dostępem do stanowisk rządowych i regulujące przepływ informacji i jej wpływy polityczne.
W.L. Bennett, Gatekeeping and Press-Government Relations: A Multi-Gated Model of News Construction, [w:] Handbook of Political Communication Research, L.L. Kaid (ed.),. Lawrence Erlbaum Associates, Mahwah, N.J 2004; R.M. Brown, The Gatekeeper Reassessed: A Return to Lewin, „Journalism Quarterly” 1979, no. 59 (3); Gatekeeper, Gatekeeper. Еще раз о происхождении термина и функциях профессии, 14.06.2007, LiveInternet.ru (dostęp 29.04.2019); Політологія, ред. Хомa Н.М. [В.М. Денисенко, О.М. Сорба, Л.Я. Угрин та ін.], 2-ге видання, Новий Світ-2000, Львів 2015; P. Shoemaker, T. Vos, Gatekeeping Theory, Routledge, New York 2009; Сучасна політична лексика, ред. Хомa Н.М., Новий Світ-2000, Львів 2015; D. White, The “Gate-Keeper”: A Case Study in the Selection of News, „Journalism Quarterly” 1950, no. 27.