Framing
(ramowanie) – koncepcja tłumacząca specyficzny sposób, w jaki media prezentują odbiorcom informacje. Medialne ramy tematyczne odnoszą się do polityki, relacjonowania wyborów i kampanii wyborczych, debat politycznych, jak również zjawisk takich jak kataklizmy czy konflikty społeczne. Zarysowane tendencje nie mają incydentalnego charakteru i są często identyfikowane przez badaczy analizujących medialne przekazy, co pozwala mówić o pewnej typowości i powtarzalności w sposobie prezentacji wielu problemów w mediach. Samo pojęcie ramowania jest szeroko opisane w literaturze przedmiotu. D. Tewksbury i D.A. Scheufele, tłumacząc istotę framingu, w metaforyczny sposób wskazują, że dziennikarze postępują w podobny sposób do artystów, którzy wiedzą, że rama wokół obrazu może wpłynąć na to, jak widzowie interpretują i reagują na samo dzieło. Właśnie dlatego niektórzy twórcy troszczą się o to, jak prezentują swoje prace, wybierając ramy, które według nich sprawią, że odbiorcy zobaczą obraz w odpowiedni sposób. Dziennikarze, często podświadomie, angażują się w ten sam proces, kiedy decydują, jak opisać świat polityczny. Wybierają obrazy i słowa, które mają wpływ na to, jak odbiorcy interpretują i oceniają relacjonowane wydarzenia i problemy.
Poza samą diagnozą medialnych komunikatów pojawiają się także pytania o to, jak sposób prezentacji danego tematu przekłada się na jego postrzeganie przez odbiorców. Rozważania te pojawiły się wraz z pierwszymi naukowymi badaniami dotyczącymi ramowania, mającymi swe korzenie w psychologii i socjologii. W pracach eksperymentalnych D. Kahnemana i A. Tversky’ego w latach 70. ubiegłego wieku badano, w jaki sposób różne odsłony identycznych scenariuszy decyzyjnych wpływają na wybory dokonywane przez ludzi i na ich ocenę różnych przedstawionych im do wyboru opcji. W podobnym okresie socjologiczne podstawy konstrukcji ramowania zostały nakreślone przez E. Goffmana, który dowodził, że jednostki nie mogą w pełni zrozumieć świata oraz nieustannie poszukują możliwości interpretacji swoich doświadczeń życiowych i nadawania sensu swojemu otoczeniu. Aby skutecznie przetwarzać nowe informacje, wskazywał Goffman, poszczególne osoby stosują schematy interpretacyjne, czyli ramy ułatwiające klasyfikację informacji i ich rozumienie.
R.M. Entman, amerykański badacz, który znaczną część swoich prac teoretycznych oraz empirycznych poświęcił badaniu procesów ramowania, wskazuje, że framing polega głównie na selekcji i eksponowaniu. Ramowanie pozwala na wybranie pewnych aspektów przedstawianej rzeczywistości i uczynieniu ich bardziej wyrazistymi w komunikowanym materiale w taki sposób, aby promować daną definicję określonego problemu, interpretację przyczynową, ocenę moralną czy zalecenie dotyczące dalszego działania. Na podstawie licznych analiz przekazów medialnych w prasie i telewizyjnych programach informacyjnych dotyczących polityki H.A. Semetko i P.M. Valkenburg wskazali na istnienie pięciu najpopularniejszych ram tematycznych zidentyfikowanych we wcześniejszych badaniach dotyczących framingu: odpowiedzialności, konfliktu, ludzkich interesoów, skutków ekonomicznych i moralności. Większość informacji podawanych przez media odpowiada określonym schematom zgodnym z jednej strony z praktyką dziennikarską, z drugiej – z oczekiwaniami i przyzwyczajeniami widzów i czytelników. Dla przykładu informacje o wojnach, atakach terrorystycznych, wypadkach czy katastrofach zawsze podaje się wraz z liczbą zabitych i rannych. Z kolei w przypadku informowania o wyborach czy referendum naturalną formułą jest posługiwanie się stylistyką sportową lub wojenną, używanie takich określeń jak „w peletonie”, „na pierwszym miejscu”, „zwycięzca tej batalii”, „przegrany w tej grze”. Zmiany w budżecie zwykle prezentowane są przez pryzmat tego, na co i dokładnie ile pieniędzy zabrakło. Polityka najczęściej przedstawiana jest, zwłaszcza w telewizyjnych programach informacyjnych, jako strategia, gra lub wyścig o władzę, wpływy i prestiż.
Istnieje mnogość przypadków, gdy wielostronność i złożoność problemu wkładane są w karby określonej „ramy tematycznej” i w taki właśnie, uproszczony sposób odbierane są przez użytkowników mediów. Nie ulega wątpliwości, że dla większości odbiorców problem przedstawiony w określonej ramie istnieje tylko w niej – sami dalej posługują się jego uproszczonym i schematycznym sposobem postrzegania.
T. Aalberg, J. Strömbäck, C.H. de Vreese, The Framing of Politics As Strategy and Game: A Review of Concepts, Operationalizations and Key Findings, „Journalism” 2012, vol. 13, no. 2; P.R. Brewer, K. Gross, Studying the Effects of Issue Framing on Public Opinion about Policy Issues: Does What We See Depend on How We Look?, [w:] Doing News Framing Analysis: Empirical and Theoretical Perspectives, P. D’Angelo, J.A. Kuypers (eds.), Routledge, New York–London 2010; D. Chong, J. Druckman, Identifying Frames in Political News, [w:] The Sourcebook for Political Communication Research: Methods, Measures, and Analytical Techniques, E.P. Bucy, R.L. Holbert (eds.), Routledge, New York–London 2011; C.H. de Vreese, Mediatization of News: The Role of Journalistic Framing, [w:] Mediatization of Politics: Understanding the Transformation of Western Democracies, F. Esser, J. Strömbäck (eds.), Palgrave Macmillan, Basingstoke 2014; R.M. Entman, Framing: Toward Clarification of a Fractured Paradigm, „Journal of Communication” 1993, vol. 43, no. 4; E. Goffman, Frame Analysis: An Essay on the Organization of Experience, Northeastern University Press, Boston 1986; R. Klepka, Obrazy polityki w mediach: podstawowe uwarunkowania, [w:] Medialne obrazy świata. Wybrane problemy społeczno-polityczne w mediach, R. Klepka (red.), Wydawnictwo Uniwersytetu Pedagogicznego im. KEN, Kraków 2018; T.E. Nelson, Z.M. Oxley, R.A. Clawson, Toward a Psychology of Framing Effects, „Political Behavior” 1997, vol. 19, no. 3. D.A. Scheufele, D. Tewksbury, Framing, Agenda Setting, and Priming: The Evolution of Three Media Effects Models, „Journal of Communication” 2007, vol. 57, no. 1; H.A. Semetko, P.M. Valkenburg, Framing European politics: A Content Analysis of Press and Television News, „Journal of Communication” 2000, vol. 50, no. 2; D. Tewksbury, D.A. Scheufele, News Framing Theory and Research, [w:] Media Effects: Advances in Theory and Research, J. Bryant, M. B. Oliver (eds.), Routledge, New York–London 2009.